Je elektrische auto als thuisbatterij: terugleveren van energie kan je 1000 euro per jaar opleveren

Project partner Robin Berg van We Drive Solar werd geïnterviewd door Roland Tameling voor het AD van 13 oktober 2023. Via de link is het volledige artikel te lezen op de website van het AD, mits men daar geabonneerd op is. Het volledige artikel (alleen tekst) is ook hieronder te lezen.

Dankzij slimme laadoplossingen in elektrische auto’s is het (in theorie) mogelijk om onafhankelijker te worden van energiemaatschappijen – en je stroomrekening flink te drukken. Wat moet je doen om je elektrische voertuig in te zetten als stroomcentrale en hoe aantrekkelijk is dat? ,,Het terugleveren van energie kan je 1000 euro per jaar opleveren.’’

Het is één van de slimste voorzieningen in de moderne, elektrische auto: vehicle-to-grid, kortweg V2G. Automodellen die een dergelijke voorziening aan boord hebben, zijn in staat om niet alleen energie uit het stroomnet te halen tijdens het laden, maar kunnen die stroom ook terugleveren vanuit het voertuig aan het net.

Die technologie, ook wel bi-directioneel laden genoemd, heeft op papier veel voordelen. Ten eerste fungeert het accupakket in de auto als een buffer voor schoon opgewekte energie: op de opgeslagen stroom kun je immers meer dan alleen rijden. Omdat het voertuig de energie – via een speciale laadpaal – kan terugleveren aan het net is de stroomvoorraad inzetbaar voor apparaten in huis én in andere gebouwen.

Nog een voordeel: door de opslagcapaciteit in auto’s slim te benutten, wordt het zwaar overspannen energienet minder belast. Is er een overschot aan energie? Dan wordt dat opgeslagen in de auto’s. Is er juist veel vraag naar stroom? Dan vult de stroomreserve in de accupakketten de tekorten aan en blijft Nederland functioneren. Als eigenaar van zo’n automodel zou je voor het delen van je energie bovendien een vergoeding kunnen krijgen, waarover verderop meer.

Koudwatervrees bij fabrikanten

Vehicle-to-grid klinkt als een win-winsituatie. Er zitten echter wel wat kinken in de stroomkabels. Zo is het aantal automodellen dat V2G-technologie heeft nog zeer beperkt: naast de Nissan Leaf zijn dat de Mitsubishi Outlander en Eclipse Cross. Binnenkort bieden onder meer de Kia EV9, Polestar 3 en Volvo EX90 het ook. De Hyundai Ioniq 5 en Volkswagen ID.Buzz kunnen nu technisch gezien al terugleveren aan het net, maar bij deze auto’s hebben de fabrikanten de functie voor consumenten nog geblokkeerd.

Volgens Adriaan Harthoorn, die met zijn bedrijf EF Concepts toekomstgerichte energiesystemen ontwikkelt, hebben de fabrikanten van elektrische auto’s koudwatervrees voor V2G: ,,Zij zijn afwachtend, omdat ze nog niet precies weten wat er gebeurt met een accupakket wanneer je het vaker laadt en ontlaadt, terwijl de auto gekoppeld is aan slimme apparatuur in je huis. Ze zijn wellicht bang voor de impact van de vele laadcycli; wat doet dat met de garantie op de auto?” Die angst is overigens onnodig, zegt Harthoorn. ,,Onze ervaring leert: zo lang je tussen de 20 en 80 procent acculading blijft, gaat die batterij in principe eindeloos mee.”

In Utrecht heeft autofabrikant Hyundai verschillende exemplaren van de Ioniq 5 beschikbaar gesteld aan We Drive Solar. Bij dat project dienen de met zonne-energie geladen auto’s als bufferbatterij voor het energienet in de stad. Die specifieke modellen kunnen dus al bi-directioneel laden, terwijl ‘gewone’ Ioniq 5’s dat nog niet kunnen.

Navraag bij de importeur leert dat hiermee ‘eerst waardevolle ervaringen worden opgedaan’. ,,Hoewel er veel vraag is naar de V2G-functie, is het belangrijk om eerst inzichten op te doen en de kwaliteit van communicatie tussen auto en grid nauwlettend te monitoren.” Zodra de techniek goedkeuring krijgt van de fabriek, kan het snel worden vrijgegeven, weet woordvoerder Anne Lobbes. ,,Maar een precieze termijn daarvoor kan Hyundai nog niet geven.”

Eveneens in Utrecht start binnenkort een project met driehonderd deelauto’s van MyWheels die hun stroom aan het elektriciteitsnet kunnen leveren. Directeur Robin Berg van We Drive Solar, een van de initiatiefnemers van het Utrechtse project. ,,De stroom kan door alle Utrechters worden gebruikt. ‘s Nachts kost elektra veel minder en worden de stekkerwagens weer opgeladen. Eén autoaccu kan een heel huizenblok – met tien tot vijftien woningen – de hele dag van energie voorzien.‘’

Tijdperk van de thuisbatterij

Het is dus een kwestie van tijd dat elektrische auto’s ook bij jou in de straat dienst doen als bufferaccu. ,,Dat is een logische volgende stap om consumenten meer onafhankelijk te krijgen van het bestaande energiesysteem”, zegt Milan van der Meulen, een van de oprichters van het Groningse energiebedrijf Soly. ,,Veel Nederlanders vernieuwen hun energievoorziening in blokjes: eerst namen we zonnepanelen, toen een laadpaal, vervolgens een dynamisch energiecontract en inmiddels zitten we in het tijdperk van de thuisbatterij.”

Zo’n accupakket bij je huis doet feitelijk hetzelfde als de batterijen in een auto met V2G. Soly noemt zijn systeem de Powercell, Tesla levert de Powerwall en zo zijn er nog talloze aanbieders. Van der Meulen: ,,De thuisbatterij in Nederland wint terrein. Wij hebben er al honderden geïnstalleerd, vooral bij mensen met een dynamisch energiecontract. Zodra je zo’n systeem van slimme aansturing voorziet die kan inspelen op de actuele situatie (‘is er een overschot of tekort op het net, is de energie duur of niet?’), gebruik je de energie optimaal.”

Erik-Jan Hagenaar (38) uit Delft sleutelde zijn eigen thuisbatterij in elkaar, met kennis en onderdelen die hij verzamelde via internet. ,,De losse accucellen bestelde ik gewoon in China, bij Alibaba, omdat ik het leuk vind om uit te zoeken hoe zo’n systeem in elkaar zit. Hoe functioneert het en hoe krijg ik het werkend? De kosten en het terugverdienen staan voor mij op plek twee.” In totaal besteedde de Hagenaar, in het dagelijks leven werkzaam als engineer in de offshore industrie, zo’n 10.000 euro. ,,Er staat nu 30 kilowattuur aan opslag, genoeg om de dagopbrengst van onze zonnepanelen op te slaan en ’s avonds te gebruiken.”

Bi-directioneel geld verdienen

De volgende stap is dat je geld kunt verdienen door met de batterij het net te balanceren, zoals dat nu al in Scandinavië gebeurt, voorspelt Milan van der Meulen. ,,Wij verwachten dat klanten met een thuisbatterij vanaf begin volgend jaar een vergoeding kunnen krijgen als ze hun batterij openstellen om de pieken op het energienet op te vangen. Wij regelen deze aansturing automatisch.” Gemiddeld, zo claimt de Soly-oprichter, verdien je op deze manier ‘al snel 1000 euro per jaar’. Dit gaat, voor de duidelijkheid, om een geschat bedrag voor mensen met een thuisbatterij. Zodra accu’s in elektrische auto’s kunnen worden ingezet voor hetzelfde doel, kan ook dat een verdienmodel opleveren.

Tot die tijd, zo nuanceert energieredacteur Jeroen Horlings van technologieplatform Tweakers, kan de aanschaf van een thuisaccu nu meestal niet uit. ,,Gemiddeld moet je denken aan een investering van 1000 euro per kilowattuur opslagcapaciteit. Ik zou nog niet kiezen voor een thuisbatterij als je geld wilt besparen op de korte termijn. Zeker zolang de huidige salderingsregeling voor zonne-energie blijft bestaan, is de terugverdientijd meer dan vijftien jaar.”

Bovendien, meent Horlings, zijn de meeste thuisaccu’s te klein om het verschil te maken: ,,Daarom kunnen bi-directionele auto’s een aantrekkelijke toevoeging worden, juist vanwege hun grotere accupakketten. Op een capaciteit van 64 kilowattuur, wat niet ongewoon is in een moderne elektrische auto, kan een gemiddeld huishouden een week draaien.”

Wachten op de doorbraak

Voor wie zijn elektrische auto als bufferbatterij wil inzetten, is het dus wachten op de volgende doorbraak. Volgens Adriaan Harthoorn zou die moeten worden geforceerd met nieuwe regels: ,,De netcongestie (de krapte in het Nederlandse energienetwerk, red.) is een actueel probleem, dat zelfs de sociaaleconomische stabiliteit van onze samenleving bedreigt. Nu al staan bedrijven in de wachtrij voor een aansluiting waardoor ze niet kunnen starten of groeien en kunnen woonwijken niet gebouwd of opgeleverd worden. Het is echt crisis.”

‘Vehicle-to-Grid’ of ‘Vehicle to Home’ is van cruciaal belang voor de stabiliteit van het elektriciteitsnet, waarschuwt ook Frank Bakker namens Solaredge, de Nederlandse marktleider van zonne-energiesystemen: ,,Deze technologie maakt de groei van hernieuwbare energiebronnen mogelijk. V2G biedt huiseigenaren bovendien energieonafhankelijkheid en een slimme manier om hun energierekening te verlagen.” Bakker put hoop uit nieuwe ontwikkelingen: ,,Recent is er een stap voorwaarts gezet met een nieuwe industriestandaard, die zorgt voor standaardisatie van bi-directionele laadoplossingen en massale toepassing mogelijk maakt. Wij staan in direct contact met autofabrikanten om de implementatie te ondersteunen en te zorgen dat de Europese doelstellingen op het gebied van hernieuwbare energie kunnen worden bereikt.”

Harthoorn vindt op zijn beurt zelfs dat fabrikanten van elektrische auto’s verplicht moeten worden om bi-directioneel laden mogelijk te maken. ,,Elektrische voertuigen zetten het net nu extra onder druk, omdat ze veel elektriciteit vragen, terwijl zij juist een belangrijk onderdeel zijn van de oplossing. Wanneer we al die auto’s op een slimme manier aan huizen en het energienet koppelen, zijn ze een belangrijke schakel om van de energietransitie een succes te maken.”